Voorwoord

Vrouwen worden onevenredig hard getroffen door de energiecrisis. De hardnekkige inkomenskloof tussen mannen en vrouwen gecombineerd met een grotere zorgtaak voor kinderen en/of mantelzorg bij vrouwen, een oververtegenwoordiging van vrouwen in (sociale) huurwoningen én het demografische feit dat vrouwen ouder worden dan mannen, zorgt voor meer vrouwen in energiearmoede. Tegenover een EU-gemiddelde van 8-10% van huishoudens die zich in situaties van energiekwetsbaarheid bevinden, stijgen de cijfers explosief onder alleenstaande vrouwen.

Schattingen suggereren dat 31% van alle alleenstaande vrouwen het zich niet kan veroorloven om hun woning voldoende comfortabel te houden of achterloopt met het betalen van energierekeningen. Wanneer je de focus versmalt naar alleenstaande moeders, stijgt dit aandeel naar 44%.

In dit magazine brengen we een urgente boodschap: energiearmoedebeleid moet veranderen en verbeteren om deze vrouwen niet langer in de kou te laten zitten. Hoe? Door in dialoog te gaan en te luisteren naar de ervaringen van degenen die het direct raken. We onthullen het gezicht van energiearmoede door de verhalen van krachtige vrouwen die vechten of gevochten hebben om hun energierekening betaalbaar te houden. Veel van deze ervaringen zijn onvoldoende belicht en blijven daardoor onbekend terrein voor beleidsmakers, hulpverleners en energiebedrijven.

Houria vat het glashelder samen:
“Armoede is niet simpelweg een gevolg van slecht omgaan met geld, maar wordt vaak veroorzaakt door externe factoren zoals falende wetgeving en gebrekkige regelingen.

Deze interviews laten de gemeenschappelijke strijd zien van vrouwen die vanwege complexe factoren afhankelijk waren van uitkeringen, toeslagen, en soms zelfs schuldhulpverlening. Ze worstelen met slechte woonkwaliteit, en dragen vaak de verantwoordelijkheid van mantelzorger of alleenstaande ouder. De verhalen in dit magazine maken één ding duidelijk: energie is geen luxe en armoede is geen keuze. Laat deze krachtige getuigenissen beleidsmakers inspireren om een rechtvaardiger energiebeleid te formuleren waarin iedereen toegang heeft tot betaalbare energie voor een menswaardig leven. Zoals Riane treffend zegt: “Iedereen verdient een plek om tot rust te komen zonder zich zorgen te maken over de vraag of de kachel of de douche aan kan.”

Dr. Mariëlle Feenstra
Wetenschappelijk Directeur 75inQ

Nawoord

Met dit project willen we de zichtbaarheid van energiearmoede vergroten door persoonlijke verhalen te delen. De verhalen die u heeft gelezen, zijn met zorg en betrokkenheid verteld door vrouwen die langdurig met deze situatie hebben geworsteld. Hun openhartigheid biedt een waardevol inzicht in de impact van energiearmoede op het dagelijks leven. Door deze verhalen een podium te geven, hopen we niet alleen bewustwording te creëren maar ook bij te dragen aan meer begrip en solidariteit.

Dit magazine is een publicatie van 75inQ; een onafhankelijk kennisinstituut inclusieve energie-transitie. Wij zetten ons in voor meer diversiteit in de energiesector én voor meer oog voor een inclusieve en rechtvaardige energietransitie.

Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door bijdrage van Shell Impact Fund en de Europese Unie. In september 2024 ging het tweejarige project Women in Solidarity for Energy (WISE) van start, gefinancierd door het EU-programma Burgers, Gelijkheid, Rechten en Waarden (CERV). Het is een samenwerkingsproject tussen negen NGO’s en academische instellingen uit zeven EU-landen (Bulgarije, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Italië, Kroatië en Nederland) dat onderzoek doet naar en aandacht vraagt voor het recht op energie, energiearmoede in Europa, en de deelname aan de energietransitie van vrouwen in Europa, met een specifieke focus op alleenstaande vrouwen. We richten ons onder andere op het recht op energie van studenten, oudere vrouwen, alleenstaande moeders en vrouwelijke vluchtelingen.

Wij danken alle geïnterviewde vrouwen voor hun openhartigheid om hun ervaringen met ons te delen. Sommige vrouwen hebben ervoor gekozen onder pseudoniem hun verhaal te delen. Marga de Waard heeft de interviews afgenomen en de teksten geschreven. Jaap Vork heeft de vrouwen vastgelegd in krachtige beelden. Pleun de Goede heeft de layout verzorgd. Willemijn Bloem is de project coördinator van WISE en deze uitgave.

Niets uit deze uitgave mag gedeeld worden zonder nadrukkelijke bron-vermelding.