75inQ

Diversity in Energy

Shedding light on women’s reproductive health

Exploring the interplay between energy access, sexual and reproductive health and rights and gender in the global south

Tessa Naber

November 2024

Tessa Naber

Citaat

Naber, T. (2024) Shedding light on women’s reproductive health. 75inQ

Download Thesis
Bestel een hardcopy

Shedding light on women’s reproductive health

Samenvatting & aanbevelingen

DatumNovember 2024
AuteursTessa Naber

Context

De Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties hebben tot doel armoede uit te roeien, het welzijn te bevorderen en ecosystemen te beschermen tegen 2030. Om de vooruitgang bij het bereiken van deze doelen te versnellen, worden besluitvormers aangemoedigd om zich te concentreren op interventies die synergieën benutten over meerdere SDG’s. De onderlinge verbanden tussen SDGs 3 (Gezondheid en Welzijn), SDG 5 (Gendergelijkheid) en SDG 7 (Schone Energie) benadrukken de noodzaak om deze kwesties collectief aan te pakken. Toegang tot moderne energie is essentieel voor de gezondheid en het welzijn, vooral voor de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen (SRGR). Desondanks blijft energiearmoede een kritiek probleem, vooral in het Zuiden, waar velen nog steeds afhankelijk zijn van vervuilende biomassa om te koken, wat leidt tot gezondheidsrisico’s die onevenredig veel vrouwen treffen.

Het aanpakken van de genderdimensies van de toegang tot energie is van cruciaal belang voor het verbeteren van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen. Er zijn echter nog steeds aanzienlijke onderzoeks- en beleidslacunes in het begrijpen van hoe energie, gendergelijkheid en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten elkaar kruisen. Dit artikel onderzoekt hoe deze factoren de SRGR van vrouwen beïnvloeden, waarbij de nadruk ligt op het ontwikkelen van gerichte interventies door middel van een kwalitatieve analyse van bestaande literatuur, met een primaire focus op het Mondiale Zuiden.

Toegang tot energie en Gender

Betrouwbare en betaalbare energie is een fundamenteel aspect voor economische groei en het verbeteren van de levensstandaard. Uitdagingen op het gebied van de toegang tot energie worden doorgaans omschreven als energiearmoede. In dit artikel worden twee elementen van energietoegang toegepast om het snijvlak van energietoegang en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten aan te pakken: energietoegang voor huishoudens en energietoegang voor openbare diensten.

Toegang tot energie is niet genderneutraal; het kruist de bestaande genderongelijkheid, wat resulteert in verschillende ervaringen met energiearmoede en de daarmee samenhangende gezondheidsrisico’s voor vrouwen over de hele wereld. Vrouwen kunnen als consumenten van primaire energie en als beheerders van de huishoudelijke energie met unieke uitdagingen te maken krijgen als gevolg van energiearmoede. Factoren als de economische omstandigheden, fysiologische kwetsbaarheden en sociaal-culturele verantwoordelijkheden verergeren de gevolgen van energiearmoede en treffen deze onevenredig zwaar. Voor een rechtvaardige energietransitie moeten deze genderverschillen worden erkend.

Gender en SRGR

Seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) zijn nauw verbonden met gendergelijkheid. Het bereiken van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten vereist dat individuen beslissingen nemen over hun seksuele en reproductieve leven, vrij van geweld, dwang en discriminatie, wat alleen mogelijk is met gendergelijkheid (IPPF, 2023). Veel vrouwen, vooral in patriarchale samenlevingen, hebben echter geen controle over belangrijke beslissingen met betrekking tot seksuele gezondheid als gevolg van discriminerende normen, gebrek aan opleiding en sociaal stigma, wat tot negatieve gezondheidsresultaten leidt. Een betere toegang tot SRGR-diensten verbetert de gezondheid van vrouwen, de economische participatie en de empowerment van vrouwen. Om de bestaande SRGR-ongelijkheden aan te pakken is een gender-transformatieve aanpak nodig, die tot doel heeft schadelijke normen en machtsonevenwichtigheden aan te pakken. Over het geheel genomen is een alomvattende aanpak die gendernormen aanpakt en vrouwen sterker maakt, essentieel voor het bereiken van seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en echte gendergelijkheid.

Het Kruispunt van Toegang tot Energie, Gender and SRGR

De voorgaande paragrafen over gender die verband houden met toegang tot energie en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten zijn nodig om de complexe wisselwerking van uitdagingen met betrekking tot alle drie de dimensies te begrijpen. Vrouwen die lijden aan energiearmoede moeten door systemische barrières, sociaal-culturele normen en structurele ongelijkheden heen navigeren, die kruisen met hun seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (UNDESA, 2018). Dit artikel behandelt meerdere dimensies van energiearmoede die van invloed zijn op de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen, binnen de toegang tot energie voor huishoudens en de toegang tot energie voor openbare diensten.

Toegang tot Huishoudelijke Energie

De relatie tussen de toegang tot energie van huishoudens en de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen kent vele facetten, waarbij gezondheidsrisico’s, fysieke lasten en blootstelling aan geweld betrokken zijn:

  1. Gebrek aan moderne energie voor kookmethoden: Vrouwen in energiearme huishoudens zijn voornamelijk afhankelijk van biomassabrandstoffen (hout, houtskool, gewasresten), wat leidt tot aanzienlijke luchtvervuiling binnenshuis (IAP) en huishoudelijke luchtvervuiling (HAP). Blootstelling aan giftige verontreinigende stoffen uit deze brandstoffen houdt verband met ernstige gezondheidsproblemen. Uit onderzoek blijkt dat de blootstelling van moeders aan IAP correleert met een verhoogd risico op perinatale sterfte en morbiditeit, zoals doodgeboorten en een laag geboortegewicht.
  2. Fysieke belasting en gezondheid van moeders: Vrouwen dragen vaak de verantwoordelijkheid voor het verzamelen van biomassabrandstoffen, een taak waarbij zware lasten over lange afstanden moeten worden vervoerd. Deze fysieke belasting kan ernstige gevolgen hebben, vooral voor zwangere vrouwen, en leiden tot complicaties zoals belemmerde bevalling, lagere baarmoederpijn en verhoogde moeder- en neonatale sterfte (Knight-Agarwal et al., 2023; G.M. Shaw, 2003).
  3. Huishoudelijke verantwoordelijkheden en toegang tot informatie en hulpbronnen: De tijdrovende aard van huishoudelijke energietaken, zoals het verzamelen van brandstof en water of koken, beperkt de autonomie van vrouwen, waardoor er weinig mogelijkheden voor hen overblijven om reproductieve gezondheidszorg of onderwijs te zoeken. Deze ‘tijdarmoede’ heeft ook invloed op hun vermogen om weloverwogen beslissingen te nemen over gezinsplanning en moederzorg. Het gebrek aan moderne energie beperkt de connectiviteit, waardoor vrouwen verder beroofd worden van essentiële informatie over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (Ngilangwa et al., 2016). Een betere toegang tot energie kan betere gezondheidsresultaten mogelijk maken, zoals blijkt uit geëlektrificeerde huishoudens met blootstelling aan media zoals tv (D. Shaw, 2009).
  4. Gendergerelateerd geweld bij het verzamelen van brandhout: Het verzamelen van brandhout stelt vrouwen en meisjes bloot aan aanzienlijke risico’s van fysiek en seksueel geweld, vooral in kwetsbare omgevingen zoals vluchtelingenkampen. Vrouwen zijn vaak het doelwit van daders wanneer ze lange afstanden afleggen om brandstof te verzamelen, wat leidt tot gevallen van intimidatie, mishandeling en zelfs transactionele seks in ruil voor kookbrandstof (CRGGE, 2006; UN Women, 2014). Dergelijk geweld schaadt vrouwen niet alleen fysiek, waardoor het risico op seksueel overdraagbare infecties of ongewenste zwangerschappen toeneemt, maar beperkt ook hun keuzes op het gebied van reproductieve gezondheidszorg en toegang tot essentiële diensten (ARROW, 2011).

Energietoegang voor Openbare Diensten

Betrouwbare en duurzame energie-infrastructuur is essentieel voor het creëren van veilige en toegankelijke omgevingen. Toegang tot energie voor openbare diensten benadrukt het belang van het creëren van betrouwbare energie ter ondersteuning van de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen:

  1. Energietoegang in Zorginstellingen: Toegang tot elektriciteit in zorginstellingen is van cruciaal belang voor het leveren van uitgebreide SRGR-diensten. Het ontbreken van elektriciteit belemmert de gezondheidszorg voor moeders en pasgeborenen en heeft gevolgen voor de prenatale zorg, bevalling, gezinsplanning en noodhulp in plattelandsgebieden (CRGGE, 2006). Elektrificatie ondersteunt operaties, het gebruik van medische apparatuur en sterilisatie, wat van cruciaal belang is voor het terugdringen van moeder- en neonatale sterfte (UN Women, 2014).
  2. Gendergerelateerd geweld als gevolg van straatverlichting en veiligheid: Het verbeteren van openbare verlichtingssystemen is noodzakelijk om de veiligheid te vergroten, vooral voor vrouwen in stedelijke en landelijke gebieden. Ontoereikende verlichting vergroot het risico op fysiek en seksueel geweld, waardoor vrouwen en kinderen onevenredig zwaar worden getroffen (UN Women, 2017). Gendergevoelige verlichtingsinitiatieven benadrukken de behoefte aan inclusieve stadsplanning die rekening houdt met genderspecifieke veiligheidsproblemen en vrouwen betrekt bij de ontwikkeling en evaluatie van projecten (Belitardo, 2023; Matte et al., 2021).

Conclusie 

Dit artikel onderzoekt de complexe wisselwerking tussen toegang tot energie, gender en seksuele en reproductieve gezondheid en rechten. Het identificeert belangrijke gevolgen voor vrouwen die lijden onder energiearmoede, vooral in het Zuiden, waaronder:

  1. het verhoogde risico op gendergerelateerd geweld waarmee vrouwen worden geconfronteerd bij het verzamelen van brandhout,
  2. de toegenomen kwetsbaarheid van vrouwen voor fysieke en psychologische gezondheidsrisico’s als gevolg van het gewicht van het dragen van brandhout
  3. de gezondheidsrisico’s voor de gezondheid van moeders en pasgeborenen als gevolg van het gebruik van biomassabrandstoffen,
  4. de beperkende mogelijkheden voor SRGR-educatie
  5. de kwetsbaarheid voor gendergerelateerd geweld als gevolg van slechte verlichting in de openbare ruimte
  6. en de cruciale impact van de toegang tot energie in zorginstellingen die moeder- en neonatale diensten leveren.

Toekomstig onderzoek

Om deze uitdagingen aan te pakken moeten gender-transformatieve beleidskaders worden geïmplementeerd, waarbij prioriteit wordt gegeven aan de seksuele en reproductieve gezondheid en rechten van vrouwen binnen initiatieven op het gebied van energietoegang, en omgekeerd. Het benadrukt het belang van betrokkenheid van de gemeenschap en het leiderschap van vrouwen bij het vormgeven van oplossingen. Verder onderzoek is nodig om het begrip te verdiepen, waarbij onderzoek wordt gedaan naar:

  1. Ontwikkeling van gerichte interventies en beleidsprogramma’s
  2. Verschillen tussen het Mondiale Noorden en het Mondiale Zuiden
  3. Gevolgen van energiearmoede voor de arbeidsparticipatie van vrouwen
  4. Naar geslacht uitgesplitste gegevens over de aard en omvang van het probleem

Literatuur